Zagen, zagen en nog meer zagen! Zie je door al het zagen het bos niet meer? Ons aanbod aan zagen is enorm. Bij de handzagen zijn er allerlei vormen en kwaliteiten voor alle toepassingen. Om de juiste zaag voor jouw project te vinden, geven we je hier een overzicht van het grote aanbod en tevens een inleiding in het gebruik van deze gereedschappen.
Typische handzagen en het gebruik
Productkenmerken van tuinzagen
Bij het bewerken van hout is het belangrijk of je overlangs of dwars op de houtvezel zaagt, want dat bepaalt de keuze voor de vertanding. Ook de vorm, lengte en hoogte van het zaagblad zijn belangrijk.
Grove of fijne vertanding
De keuze aan vertandingen voor zagen is nagenoeg onbeperkt. Hieronder vind je een overzicht van de kleine verschillen bij de scherpe tanden.
Vuistregel
1. Kies voor grof dwarszaagwerk 3,5-7 tanden per inch.
2. Voor normaal zaagwerk zijn 7-9 tanden per inch voldoende.
3. Voor fijn zaagwerk zijn normaliter 9-13 tanden per inch voldoende.
4. Kies voor zeer fijn zaagwerk 13-16 tanden per inch.
Tip
Als de zaag verspringt tijdens het aanzetten, is de vertanding te grof. Als er geen fijnere vertanding voorhanden is, zaag dan zo dat er ten minste drie zaagtanden gelijktijdig zagen. Ook een vlakkere hoek (10°-15°) kan ervoor zorgen dat de zaag niet verspringt.
Driehoeksvertanding
De tanden wijzen kaarsrecht naar beneden en hebben mesachtige punten, omdat ze bedoeld zijn voor een rechthoekige zaagsnede dwars op de houtvezels.
Dit type zaag zaagt in beide richtingen, maar zaagt het beste met een duwbeweging.
Beugelzagen met een fijn zaagvlak hebben een dergelijke vertanding.
Schaaf-trekvertanding
Het betreft hier een speciaal soort driehoeksvertanding voor het met een grove zaagsnede zagen van nat hout. Groepen driehoeksvertandingen worden hierbij afgewisseld met de kortere trekvertanding. Deze tandvorm zorgt voor het verwijderen van zaagsel uit de zaagsnede.
Universele vertanding
Vertandingen van dit type zijn uitstekend geschikt voor het overlangs zagen en dwars op de vezelrichting zagen. Klussers kunnen dit zaagblad dus voor alle soorten zaagwerkzaamheden gebruiken.
De tanden zagen “agressiever” door het duwen. Deze vertanding is gebruikelijk bij alle normale handzagen.
Keepvertanding
Met een dergelijke zaag wordt overlangs gezaagd; voornamelijk toepasbaar bij het splijten van planken en zagen van sleuven. De tanden werken alleen door duwen.
Tevens geschikt voor ongestructureerd composietmateriaal zoals spaan- en vezelplaten.
Driehoeksvertanding/schaafvertanding
Dit speciale zaagtype is uitstekend geschikt voor het zagen van droog en vers hout. De verwisselbare bladen (driehoeks- of schaafvertangding) zijn dun en smal om de wrijving te verminderen.
Maar ook harde houtsoorten kunnen met dit type zaag net zo goed worden gezaagd als zeer dik hout.
Achterwaarts gerichte driehoeksvertanding
Zagen met deze soort vertanding dienen voor het snoeien van fruitbomen. Met hun naar binnen gebogen rij tanden met extra scherpe haaktanden beschikken deze zagen over een uitstekende zelfgeleiding.
Dit soort zagen werkt door trekken, wat zeer goed van pas komt bij alle werkzaamheden boven het hoofd.
XT-vertanding
Snelzagen: de XT-vertanding met speciaal geharde tanden zaagt ongeveer 30 procent sneller, omdat er steeds 4 tandpunten tegelijk worden gebruikt. Hij zaagt zonder trillingen de hardste materialen. Door de geharde tandpunten blijft de zaag tot tien keer langer scherp dan normale zagen.
Tip
Het ene zaagblad is het andere niet. Geef de voorkeur aan zaagbladen waarbij de tanden volledig uit het materiaal zijn gesneden. Kwaliteitskenmerken zijn op de zaag aangeduid.
Handzagen vasthouden
Ritsch, ratsch, ritsch, ratsch en klaar! Niets is eenvoudiger dan dat. Hoezo goed zagen moet geleerd worden? Naast de juiste krachtverdeling bij het zagen moet je letten op de uitbuiging bij het zaagblad om mooie zaagsneden te krijgen. Bovendien moet je je zaag onderhouden – de belangrijkste tips hiervoor vind je hier.
De handgreep
Een goede handgreep is belangrijk! De zaag moet bij alle en met name bij langer durende werkzaamheden aangenaam in de hand liggen.
Ideaal zijn handgrepen die van een rechte hoek zijn voorzien en daardoor voor het markeren van het werkstuk kunnen worden gebruikt.
Een ergonomisch gevormde handgreep ondersteunt de juiste wijze van vasthouden en verkleint bovendien het verwondingsrisico.
Vooral bij langere zaagwerkzaamheden kan een verkeerde manier van vasthouden snel leiden tot vermoeide hand- en armspieren.
De juiste krachtverdeling tijdens het zagen
Tijdens het zagen is het belangrijk de uitgeoefende kracht zonder verlies op de zaag en vervolgens op het werkstuk over te brengen. Gebruik daarbij het zaagblad over de volle lengte.
Afschuining van het zaagblad
Om een zuivere zaagsnede met minimale krachtsinpanning te kunnen maken, moet het zaagblad uitgebogen zijn. Dat betekent dat de zaagtanden naar beide kanten iets naar buiten zijn gebogen.
Het zaagblad heeft deze vrije ruimte naar beide kanten nodig om niet te blijven steken of warm te lopen. Als je een nieuwe zaag koopt, is deze uitbuiging al aanwezig.
Opmerking: als het zaagblad tijdens het zagen in het werkstuk blijft hangen, is het zaagblad stomp of te weinig uitgebogen.
Het juiste onderhoud van zagen
Regelmatig onderhoud is zeer belangrijk voor een zaag. Want alleen een goed onderhouden zaag is een goede zaag.
Roest
Een verroest zaagblad maakt de tandpunten kapot en vermindert de functionaliteit. Zorg altijd dat het zaagblad vrij van roest is. Nieuwe zagen worden gemaakt met roestvrije zaagbladen.
Hars
Harsafzetting op het zaagblad leidt tot klemmen van de zaag. Verwijder de hars met spiritus, petroleum of dieselolie. Het zagen van harshoudende houtsoorten is gemakkelijker wanneer je het zaagblad met een beetje petroleum insmeert.
Opslag
Als je een zaag langere tijd niet gebruikt, wrijf hem dan in met een doek met olie en bewaar de zaag op een droge plaats. Gespannen zaagbladen moeten ontspannen worden opgeslagen wanneer ze niet worden gebruikt, omdat de afzonderlijke delen van de zaag onder spanning zijn blootgesteld aan een grotere belasting.
Nog meer tips
Zagen zonder klemmen
Ook tijdens het zagen met een scherp zaagblad kan de zaag klemmen. Vooral bij vers hout treden spanningen op waarbij de zaagsnede wordt samengedrukt. Klem er een klein stukje hout of een schroevendraaier in om de spleet open te houden; dat zaagt gemakkelijker.
De juiste druk tijdens het zagen
Begin met zagen slechts met lichte druk en verhoog de druk niet meer dan nodig. De zaag moet alleen met duwkracht zagen en telkens zonder belasting worden teruggetrokken.
Oude zaag – nieuwe zaag
Gooi bij de aankoop van een nieuwe zaag de oude zaag niet meteen weg, want voor vele werkzaamheden kunnen oude zagen nog goed worden gebruikt. Tijdens het zagen van gipsplaten kan bijv. nog prima een oude handzaag worden gebruikt, want een nieuw zaagblad wordt snel stomp tijdens deze klus.