De populairste terrariumdieren
Bijna alle terrariumdieren zijn koudbloedige dieren. Dat betekent dat hun lichaamstemperatuur wordt beïnvloed door de temperatuur van hun omgeving en het zonlicht. De dieren regelen hun lichaamstemperatuur zelf, door - afhankelijk van hun behoeften - koudere of warmere zones op te zoeken en daar te blijven. Alleen door deze regulering kunnen hun stofwisseling en het spijsverteringsstelsel optimaal werken. Daarom moet je er bij het houden en onderbrengen van de terrariumdieren op letten dat de inrichting van het terrarium past bij de soort en er een goed klimaat is.
Reptielen als terrariumdieren
Reptielen (van het Latijnse "reptilis" = "kruipend") zijn een klasse van de gewervelde dieren op de overgang tussen lagere en hogere gewervelden. Ze worden gekenmerkt door een lange staart, een hagedisachtig uiterlijk en taaie hoornschubben die hun lichaam bedekken. In tegenstelling tot amfibieën ademen ze door hun longen als ze uit het ei komen of worden ze als zodanig geboren. Ze hebben geen larvestadium. Populaire reptielen voor het houden in een terrarium zijn onder andere:
- Boa's, tijger-/koningspythons
- Koren-, zwarte ratten- of koningsslangen
- Wateragamen, baardagamen
- Luipaardgekko's, varanen, kameleons, anolissen
- Doornstaartleguanen
- Panterschildpadden of Griekse landschildpadden
Amfibieën
Amfibieën vormen fylogenetisch de oudste klasse van de viervoeters. Hun naam is afgeleid van het Griekse "amphíbios" = "dubbel-levend". Amfibieën hebben namelijk een larvestadium in het water en leven pas na de metamorfose van kieuwen naar longen op het land. Maar ook aan land hebben ze nog veel vochtigheid nodig, zodat ze zuurstof en water via de huid kunnen opnemen. Daarom moet er in je terrarium een hoge luchtvochtigheid heersen. De populairste amfibieën voor het houden in een terrarium zijn:
- Boomkikkers of pijlgifkikkers
- Padden
- Vuurbuikpadden
Insecten en spinachtigen
Insecten en spinachtigen behoren tot de familie geleedpotigen, de meest soortrijke stam uit het dierenrijk. Meer dan een miljoen soorten maken er deel van uit. In een terrarium worden meestal de volgende exemplaren gehouden:
- Vogelspinnen (bijv. veelkleurige boomspin, roodknievogelspin)
- Arizonaschorpioen
- Sprinkhanen (bijv. wandelende bladeren en wandelende takken)
- Bidsprinkhanen
Waar moet je op letten bij het kopen van een terrariumdier?
- Gesloten bek, zonder vieze aanslag of schuim.
- Schone ogen, die niet te diep in de oogholtes liggen.
- Huid zonder opvallendheden, zoals wonden of bulten; het moet niet te gerimpeld zijn en ribben of wervels moeten niet al te sterk zichtbaar zijn.
- Vooral bij hagedissen letten op volledig gevilde tenen, anders kunnen schaafwonden het gevolg zijn.
- Bij schilpadden letten op een gezond en hard schild, alleen bij jonge dieren mag het schild zacht zijn.
- Let er bij spinnen op dat ze nog alle acht de poten hebben en ze geen witachtige, paddenstoelachtige plekken op het lichaam hebben. Een "kale plek" op het achterlijf is geen gezondheidsprobleem.
Terrariumdieren voeren
Terrariumdieren hebben voer van goede kwaliteit nodig, dat is afgestemd op de soort. Het voer moet zoveel mogelijk overeenkomen met de natuurlijke voedingsgewoonten. Een ontoereikend voedingspatroon kan leiden tot een tekort aan voedingsstoffen zoals rachitis, of voedingsgerelateerde ziekten zoals leververvetting of nierjicht.
Voer voor vleesetende terrariumdieren
Veel terrariumdieren eten levende dieren, omdat hun zintuigen reageren op bewegingen en lichaamswarmte van prooien (bijvoorbeeld vogels of kleine zoogdieren). Deze dieren moet je, op een paar uitzonderingen na, laten wennen aan "vervangend voer". Zo kan je slangen bijvoorbeeld ook dode muizen voeren, als je ze vooraf verwarmt tot 37-40 graden.
Andere veel voorkomende voederdieren zijn bijv. sprinkhanen, kakkerlakken, krekels, wormen en meer. Omdat er in de natuur veel meer dierlijke prooien zijn, moet je het voer vaker veranderen om tekorten te voorkomen.
Bovendien kan je de voederdieren "pimpen" voordat je ze als voer gebruikt. Dit kan je doen door ze ongeveer twee weken in speciale voermengsels te houden, die verrijkt zijn met mineralen, vezels etc. Deze eet het terrariumdier dan automatisch ook op.
Voer voor plantetende terrariumdieren
De vegetariërs onder de terrariumdieren, zoals bijv. groene leguanen of Europese landschildpadden, kan je gelukkig maken met weidekruiden, salades, zaailingen, kleingemaakte groenten enz. Daarnaast is er speciaal kant-en-klaar voer dat je de plantenliefhebbers kan aanbieden. Dit moet eiwitarm zijn en vezelrijk.
Voer voor waterschildpadden
Waterdieren en vissen zijn het favoriete voedsel van de meeste waterschildpadden. Ook "dood voer" zoals waterplanten of dode vissen, zullen de alleseters graag verorberen. Dat is de reden waarom de voeding van waterschildpadden vrij eenvoudig is; er zijn op hun behoeften afgestemde voermengsels in de vorm van sticks, tabletten of gedroogde waterdieren.
De juiste hoeveelheid voer en intervallen voor het voeren
Afhankelijk van de diersoort verschillen de hoeveelheden per maaltijd en de tijdsintervallen tussen de voedingen.
- Jonge dieren moet je in de eerste weken meestal dagelijks voeren.
- Bij oudere dieren is het voldoende als je ze 2 tot 3 keer per week voert.
- Slangen krijgen met zeer grote tussenpozen hun voer.
- De hoeveelheid voer moet geschikt zijn voor het dier. Veel dieren leggen een voorraad aan, ook als ze - anders dan in de natuur - in het terrarium geen tekort aan eten hebben. Niet te veel eten geven, dat kan vooral bij woestijndieren leiden tot obesitas.
Terrarium inrichten
Met een terrarium kan je een fascinerende andere wereld creëren in je huis. Bij het inrichten van een terrarium zijn er echter enkele dingen waarop je moet letten. We hebben de belangrijkste informatie verzameld over verschillende soorten terraria, de klimatologische omstandigheden in het terrarium en de juiste inrichting.
Soorten terraria
Afhankelijk van het soort terrariumdier is het houden in een woestijn-, regenwoud- of zelfs een aquaterrarium noodzakelijk. Je moet een natuurgetrouw leefgebied voor je dieren creëren, zodat ze gezond blijven en zich thuis voelen bij jou.
Woestijnterrarium
In woestijn- of droge terraria worden dieren gehouden die afkomstig zijn uit de woestijn of de savanne. Afhankelijk van het dier bedraagt de temperatuur in het woestijnterrarium overdag ca. 28 tot 32 graden Celsius, op bepaalde punten tot 38 graden en 's nachts 20 tot 22 graden bij een luchtvochtigheid van 45 tot 60%. De bodem, de vormgeving van de achterwand en inrichting moeten worden aangepast aan het desbetreffende dier.
Onderdelen bij het inrichten van een woestijn- resp. droog terrarium:
Bodem
Hiervoor zijn alle soorten zand geschikt (rood, geel, wit). Rood zand kan bijvoorbeeld worden gemodelleerd omdat het vochtig wordt geleverd. Dieren die graag graven, kunnen een hol in het zand maken nadat het opgedroogd is.
Decoratie
Afhankelijk van de behoefte van de diersoort kan je het terrarium decoreren met stenen (met of zonder een hol) en hout. Bevestig stenen met speciale siliconenkit (bijv. aquarium-siliconenkit), zodat de dieren zichzelf niet kunnen verwonden. Let bij het inrichten van de decoratie op het totale gewicht van het terrarium en het evenwicht van de installatieplaats.
Planten
Geschikte planten vullen het terrarium aan en maken het optisch perfect. Levende planten worden echter al snel het slachtoffer van beweegbare en grotere dieren, dus gebruik eventueel kunstplanten. Bovendien moet je geen echte cactussen gebruiken, vanwege het risico op verwondingen.
Regenwoudterrarium
In regenwoud- of tropische terraria worden dieren en planten gehouden die afkomstig zijn uit de vochtige tropen. Afhankelijk van de bewoner bedraagt de temperatuur in het regenwoudterrarium overdag ca. 20 tot 30 graden Celsius bij een luchtvochtigheid van 80 tot 90%, en 's nachts 20 tot 22 graden bij een luchtvochtigheid van 100%. De bodem, de vormgeving van de achterwand en de inrichting moeten overeenkomen met de natuurlijke omgeving van het desbetreffende dier en aan zijn behoeften aangepast worden.
Wezenlijke onderdelen van een regenwoudterrarium:
Bodem
Hiervoor is speciale terrariumaarde voor vochtige of halfvochtige terraria, of bijv. ook bodemsubstraat van pijnboomschors geschikt.
Decoratie
Plaats in het regenwoudterrarium vochtbestendige takken als structurerende elementen. Ook kurkschors, houten wortels en verschillende planten en lianen van plastic zijn geschikt als klimconstructie voor dieren die van klimmen houden. Andere inrichtingselementen zijn platte stenen die je aan wanden kan plakken en plantelementen van kokosvezels. Ook takken die gedecoreerd worden door epifyten, zijn een echte blikvanger.
Planten
Het gebruiken van planten is erg belangrijk voor de natuurgetrouwe uitrusting van het regenwoudterrarium. Maar overdrijf het aantal niet - je wilt je dieren tenslotte nog kunnen zien. In principe zijn alle planten geschikt voor het terrarium, die je ook graag op je vensterbank plaatst - vraag het bij twijfel aan de expert. Voor dieren met hechtlamellen, zoals bijv. gekko's, worden planten met grote en gladde bladeren aanbevolen.
Waterval en dergelijke
Waterbakken of kleine watervallen maken elk regenwoudterrarium perfect. Veel bewoners van zo'n terrarium geven de voorkeur aan bewegend water om te drinken, zoals bijv. de kameleon. Plan bij de installatie van de watersystemen in ieder geval mogelijkheden voor de dieren om eruit te komen. Bovendien moet je een waterfilter installeren. Bij waterpunten tot 50 liter is een binnenfilter voldoende, bij grotere moet je nadenken over de aanschaf van een buitenfilter.
Tip:
- Houd er bij alle euforie tijdens de inrichting rekening mee, dat constructies en decoraties moeten voldoen aan de behoeften van de dieren en ze gemakkelijk te reinigen moeten zijn.
Aquaterrarium
Dit soort terrarium is in principe een combinatie van een regenwoudterrarium en een aquarium. Het aquaterrarium resp. paludarium is vanwege het hoge watergehalte perfect voor het houden en verzorgen van waterschildpadden.
Bij de inrichting en het onderhoud van het waterdeel moet je de richtlijnen voor het onderhoud van een aquarium volgen. Qua technologie heb je naast de uitrusting van het regenwoudaquarium nog een aquariumverwarmer en een buitenfilter nodig.
Locatie voor het terrarium
- Op enige uitzonderingen na, is iedere ruimte geschikt als locatie voor een terrarium. Plaats je terrarium op een plek waar je je nieuwe huisdieren in alle rust kan bekijken.
- Let erop dat het terrarium niet in de volle zon staat, om oververhitting te vermijden.
- Als je warmtegevoelige dieren in het terrarium wil houden, mag het terrarium in de zomer niet in een zeer warm zolderappartement staan - dit kan de dieren schaden.
- Afhankelijk van de grootte van het terrarium, moet de plaats waar het terrarium komt te staan voldoende draagvermogen bezitten en stabiel genoeg zijn om het gewicht van het terrarium inclusief de inhoud te kunnen dragen.
- Denk bij het kiezen van de locatie aan je rug! Je moet het terrarium kunnen onderhouden zonder dat je je te veel hoeft uit te rekken.
Klimaat in het terrarium
Het klimaat in het terrarium is een cruciale factor, zodat de dieren zich op hun gemak voelen. Met de juiste terrariumtechniek kan je het typische klimaat voor de dieren instellen. De belangrijkste klimaatfactoren in het terrarium zijn:
- Temperatuur (lucht- en bodemtemperatuur en ook lokale plaatsen met hoge temperaturen).
- Verlichting (duur en intensiteit van de verlichting en lichtkwaliteit), aangezien de bewoners van terraria meestal koudbloedige dieren zijn.
- Relatieve luchtvochtigheid.
- Ventilatie van het terrarium.
Bij kleine terraria kunnen er snelle veranderingen in de klimaatwaarden ontstaan. Daarom moeten de klimaatwaarden met de juiste regeltechniek steeds weer gereguleerd en optimaal ingesteld worden. Kleine terraria moeten ook alleen worden uitgerust met vloerverwarming (ca. 15 of 7,5 W).
Bij grotere terraria vindt een verandering van het klimaat niet zo snel plaats. Bovendien kunnen er eenvoudig zones met verschillende temperaturen worden gecreëerd, zodat de bewoners van het terrarium, afhankelijk van hun behoeften, de meest aangename "klimaatzones" kunnen opzoeken.
Terraria verwarmen
Er zijn verschillende mogelijkheden om terraria te verwarmen. Hier zijn enkele tips, afhankelijk van welk type terrarium je hebt.
| Soort verwarming | Woestijnterrarium | Regenwoudterrarium |
|---|---|---|
| Verwarmingsmatten | Rust de ene helft van het woestijnterrarium uit met een verwarmingsmat (neem de instructies van de fabrikant in acht bij de installatie!), de andere "onverwarmde" helft biedt de dieren een terugtrekmogelijkheid als het te heet wordt. Daarom de verwarmingsmat nooit in het midden leggen. | Kies voor regenwoudterraria een "milde" vloerverwarming om relatief gelijkmatige temperaturen in het terrarium te bereiken. Houd bij het verwarmingsvermogen ook rekening met de opwarming door de verlichting. Bij grotere terraria kan je eventueel de verwarmingsmatten ook aan de buitenkant op de zijwanden aanbrengen om de optimale temperatuur te bereiken. Binnen moeten de wanden dan niet worden "geblokkeerd" door decoratieve elementen. |
| Verwarmingsstenen | Verwarmingsstenen worden als warmteplaats aanbevolen voor terrariumdieren die 's nachts en in de schemering actief zijn, omdat het oppervlak opwarmt tot een aangename 30-45 graden Celsius. | Als je waterelementen in het terrarium hebt geïnstalleerd, moet je een verwarmingsstaaf voor aquaria gebruiken. |
| Spot- en warmtestralers | Plaats een spotstraler als warmtestraler aan de kant met de verwarmingsmat, zodat de dieren daar kunnen "zonnen". Spotstralers met kleurgecorrigeerd glas zijn bijzonder ideaal, omdat ze verschillende temperatuurzones kunnen creëren. Als een gematigde bron voor stralingswarmte zijn keramische spots geschikt. Let op het juiste wattage en een veilige installatie van de warmtestralers. 's Nachts zorgen rode gloeilampen in een aangepaste sterkte voor verlichting en verwarming in het woestijnterrarium, overdag gloeilampen met een kleurgecorrigeerd spectrum voor kleinere terraria. | Voor "zonaanbidders", zoals schildpadden, moet je daarnaast nog een spotstraler installeren als kunstmatige zonnebron. |
Verlichting in het terrarium
De lampen voor terraria moeten een zo evenwichtig mogelijk lichtspectrum bieden. Zorg ervoor dat ook grotere terraria van voldoende licht zijn voorzien. Dat kan je bereiken door hoogwaardige reflectoren in te zetten.
Houd bij de planning van de verlichting ook rekening met de opwarming en dus de invloed op het verwarmingsvermogen! TL-buizen hebben bijvoorbeeld een geringe warmteontwikkeling. Gloeilampen daarentegen zetten een groot deel van de opgenomen energie om in warmte en slechts een klein deel in licht.
Belangrijk voor de verlichting van terraria is ook de levering van UV-licht. Een woestijn- en regenwoudterrarium verschillen hier van elkaar:
Woestijnterrarium
Woestijnterrariumdieren hebben behoefte aan een zeer heldere verlichting met een hoge hoeveelheid UV-licht. UV-B is noodzakelijk voor de stimulatie van de vitamine D3-synthese, UV-A voor die van de pigmentatie.
Regenwoudterrarium
De bewoners van regenwoudterraria, met name amfibieën, hebben relatief weinig UV-licht nodig in vergelijking met de dieren in het woestijnterrarium, omdat hun leefgebied in het wild wordt overschaduwd door planten.
Tips om energie te besparen:
- Om energiekosten te besparen voor verwarming en verlichting, kan je het terrarium isoleren. Voorzie hiervoor de zijruiten van geschikt isolatiemateriaal en de vloer van een schuimstofonderlaag, om de warmteafgifte van het terrarium te verminderen.
- Een verwarming en zijn verwarmingsvermogen moeten in het terrarium altijd zo worden gedimensioneerd, dat de dieren niet "gekookt" worden als de regeltechniek zou uitvallen! Houd rekening met het verwarmingseffect van de geïnstalleerde verlichting.
- Controleer de temperatuur en vochtigheid in het terrarium regelmatig met geschikte instrumenten.
- Denk bij het inrichten van een regenwoudterrarium aan filtersystemen voor waterpartijen, en eventueel een waterpomp voor een kleine waterval in het terrarium.
Terrarium reinigen en onderhouden
Afhankelijk van hoeveel en welke dieren je in je terrarium houdt, is de tijd die nodig is om het terrarium schoon te maken groter of kleiner.
Bij slangen, die slechts om de twee tot drie weken moeten worden gevoerd, of bij het houden van individuele dieren, hoeft er minder schoongemaakt te worden dan bij dieren die vaak gevoerd worden en/of in grote groepen gehouden worden.
Voor een eenvoudige en grondige reiniging mag je terrarium niet volgepropt worden met decoratieve elementen en moeten de inrichtingselementen gemakkelijk uit het terrarium gehaald kunnen worden.
Zo reinig je het terrarium in 4 eenvoudige stappen:
- Gedroogde uitwerpselen en resten voer (in woestijnterraria) met een speciale pincet of grijptang eruit halen.
- Was de inrichtings- en decoratieve elementen met warm water en maak ze schoon met een borstel.
- Reinig de ruiten met geschikte borstels, sponzen, ruitenreinigers en lauwwarm water.
- Reinig grondig en regelmatig; een gebrek aan hygiëne kan de dieren namelijk schaden en/of een compleet nieuwe inrichting van het terrarium noodzakelijk maken.
Let op!
Behandel de ruiten van het terrarium niet met agressieve reinigingsmiddelen; er kunnen giftige resten achterblijven. Gebruik voor zware vervuiling of kalkresten speciale biologische reinigingsmiddelen.
Wateronderhoud in het terrarium
Veel dieren die uit de vochtige tropen komen, hebben een bijzonder hoog vochtgehalte nodig. Vooral amfibieën met een dunne huid, maar ook reptielen verliezen water via de ademhaling en de huid. Tegelijkertijd nemen amfibieën water bijna uitsluitend op via de huid.
Daarom moet je regelmatig water in het terrarium vernevelen, bij voorkeur 's ochtends - ook in woestijnterraria. Veel dieren kunnen daardoor een groot deel van hun vloeistofbehoefte afdekken. Daarnaast moet je voor dergelijke dieren een drink- en eventueel een zwemmogelijkheid inrichten in het terrarium. Het regelmatig verversen van het water is vanzelfsprekend.
Houd rekening met het volgende bij het verversen van het water en het wateronderhoud:
- Reinig dagelijks de drinkbekers en vul ze met vers water.
- Gebruik speciale waterverbeteraars om grotere waterpunten en watervallen te vullen.
- Waterfilter installeren: afhankelijk van de grootte van het waterpunt is een binnenfilter (tot 50 liter) voldoende, bij grotere is eventueel een buitenfilter nodig.
- Het water moet elke twee weken ververst worden. Vervang ongeveer 30% van het oude water door vers, overeenkomstig behandeld water.
