Als de lak begint af te bladderen, is het tijd voor een nieuwe verflaag. Je kunt proberen de beschadigde plekken over te schilderen, maar in twijfel blijven deze zichtbaar. Bovendien wordt de lak met elke laag dikker en zal dan nog sneller weer afbladderen.

Het is dus beter om grondig te werk te gaan en eerst de lak of verf te verwijderen. Maar hoe doe je dat? Om verf en lak te verwijderen, kun je schuurpapier, een schuurmachine, een plamuurmes, een verfkrabber, een draadborstel, een heteluchtpistool of een afbijtmiddel gebruiken. Welke methode geschikt is, hangt in eerste instantie af van de ondergrond, dus of je verf of lak van hout, metaal, steen of kunststof wilt verwijderen. Ook belangrijk zijn de grootte en vorm van het werkstuk en de dikte van de laklaag.

Bij oude verven en lakken ken je de samenstelling niet. Afhankelijk van hoe je verf en lak verwijdert, kunnen er fijne deeltjes of dampen ontstaan die schadelijk zijn voor de gezondheid. Draag dus altijd een ademmasker, veiligheidsbril en beschermende handschoenen bij het verwijderen van verf en lak.

Zodra de lak eenmaal is verwijderd, moet je deze op een verantwoorde manier afvoeren. Hierbij rijst de vraag of het om verf op waterbasis of oplosmiddelhoudende verf of lak gaat.

Omdat oude verf- of lakresten uitgedroogde verf of uitgedroogde lak zijn, kun je op water gebaseerde verf of lak in het huisvuil gooien. Als er oplosmiddelen in de verf- of lakresten zitten, betreft het gevaarlijk afval dat je in huishoudelijke hoeveelheden naar het milieustation kunt brengen. Heb je geen idee welke lak of verf er op je oppervlak zit? Behandel de verfresten dan als gevaarlijk afval en breng ze naar het milieustation.

Pak je oude verf of oude lak aan met schuurpapier of een schuurapparaat. Voor grote oppervlakken gebruik je een delta- of excentrische schuurmachine om snel vooruit te komen. Voor kleine oppervlakken, hoeken, randen en versieringen, dus eerder gevoelige oppervlakken, gebruik je schuurpapier. Begin met grover schuurpapier en ga dan steeds fijner. Begin met schuurpapier van 80 korrelgrootte, ga dan verder met 150, vervolgens 180 en eindig met een ronde van 240 korrelgrootte. Schuur altijd in de richting van de houtnerf. Als je te maken hebt met dikke lagen lak, week de lak of verf dan eerst los met een plamuurmes voordat je gaat schuren. Draag een ademmasker en veiligheidsbril, want bij het schuren ontstaat stof waarin schadelijke stoffen kunnen zitten.

Heb je meer te schuren dan alleen een klein meubelstuk? Ben je aan het verbouwen of renoveren en wil je bijvoorbeeld deuren schuren, dan kan een vlakfreesmachine de moeite waard zijn. Hiermee kun je verf en lak verwijderen van hout en dekvloer. Ook voor het verwijderen van roest kun je de freesmachine gebruiken. De freesdiepte kun je individueel aanpassen, afhankelijk van hoe dik jouw vernis- of verflaag is.

Als je project veel hoeken heeft die moeilijk te schuren zijn, kun je overwegen een verfafbijtmiddel te gebruiken. Verfafbijtmiddelen zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu, dus overweeg eerst of je de lak of verf ook kunt verwijderen met een plamuurmes en schuurapparaat.

Afhankelijk van wat je van plan bent, heb je eerst de juiste verfafbijtmiddel nodig. Deze zijn er voor binnen en buiten en voor verschillende ondergronden. Let dus bij de aankoop op of de verfafbijtmiddel van jouw keuze geschikt is voor jouw project.

Er zijn twee soorten verfafbijtmiddelen: alkalische verfafbijtmiddelen en oplosmiddelhoudende verfafbijtmiddelen. Ze zijn geschikt voor verschillende soorten verf en lak. Kies voor een alkalische verfafbijtmiddel als je olieverven of alkyd-houtlakken wilt verwijderen. Kies voor een oplosmiddelhoudende verfafbijtmiddel als je te maken hebt met acryllak, acrylverf, dispersieverf, latexverf, nitrolak, beits, polish of tweecomponentenlakken. Een oplosmiddelhoudende verfafbijtmiddel verwijdert ook lijmresten en PU-schuim.

Bereid eerst je werkplek voor en leg een folie onder het meubelstuk dat je gaat behandelen. Plak ook zorgvuldig de gebieden af die je niet wilt afbijten en verwijder de beslagstukken van het meubilair. Voordat je begint, bescherm jezelf; draag zeker een ademmasker, veiligheidsbril en handschoenen bij het afbijten. En dan kan het beginnen:

• Kies een kleine, onopvallende plek uit en test eerst of het hout de afbijtmiddel verdraagt.
• Goed roeren en de afbijtmiddel aanbrengen met een kwast. Bedek het met een folie om uitdroging te voorkomen.
• Verwijder de afbijtmiddel na de inwerktijd met een plamuurmes. Werk daarbij in de richting van de houtnerf. Verwijder resten met een borstel.
• Maak het oppervlak na het afbijten twee keer grondig schoon met water, een borstel en een spons. Laat het oppervlak goed drogen voordat je verder gaat.
• Reinig de gebruikte gereedschappen zorgvuldig met water en zeep. Verwijder zowel reinigingsresten, lak- en verfresten als de onderlaag op een verantwoorde manier.

Gebruik bij zeer dikke verf- of laklagen eerst een plamuurmes om de verf en lak grof te verwijderen. Deze methode kan worden toegepast op hout, metaal of kunststof.

• Leid het plamuurmes voorzichtig van onderaf naar de plek met de verf- of laklaag en verwijder het vervolgens in een verticale richting.
• Herhaal vervolgens het plamuurmesproces in een horizontale richting.
• Veeg daarna het oppervlak schoon met een handveger en verwijder resten met schuurpapier.
• Een plamuurmes is niet alleen handig voor het verwijderen van dikke verf- en laklagen. Ook bij het afbijten of bij het verwijderen van verf en lak met een heteluchtpistool is een plamuurmes een nuttig hulpmiddel.

Als je verf of lak van metaal of steen wilt verwijderen, gebruik dan een metalen borstel. Deze is geschikt voor robuuste oppervlakken. Bij grote oppervlakken kun je een metalen borstel als opzetstuk voor de boormachine gebruiken. Naast verf en lak kun je met een metalen borstel ook roest verwijderen. Bovendien ruw je het oppervlak op, zodat een nieuwe laklaag of nieuwe verf goed kan hechten.

Een andere manier om verf of lak van metaal of steen te verwijderen, is met een heteluchtpistool. Hiermee kun je de verf of lak tot 600 graden verhitten. Ze worden zacht en vormen belletjes. Dan is het tijd voor de plamuurmes: hiermee kun je de oude verf of lak afschrapen. Bij het werken met heteluchtpistolen komen giftige dampen vrij, draag daarom een ademmasker, veiligheidsbril en handschoenen.

Als er bij het verven met verf of lak iets misgaat, verwijder dan de spetters zo snel mogelijk als ze nog nat zijn. Dit kan eenvoudig met een vochtige doek. Want als de verf of lak eenmaal droog is, is het niet zo eenvoudig om ze te verwijderen.Als ze toch zijn opgedroogd, kun je bij hout of tegels de verf met lijnolie verwijderen: breng lijnolie aan op een doek en leg deze ongeveer een minuut op de vlek. Til daarna de vlek op met een plamuurmes. Als de vlekken hardnekkiger zijn, moet je oplosmiddel gebruiken. Let erop dat je het oppervlak niet beschadigt.