Verwarmen. Het klinkt zo eenvoudig en waarschijnlijk sta je er ook nauwelijks bij stil. Dat zou je wel moeten doen, want bij het verwarmen kunnen kleine fouten leiden tot hogere stookkosten. Dus er zijn hier ook veel mogelijkheden om te besparen. We laten je zien hoe.

Voordat we beginnen met veel slimme tips over verwarmen en energie besparen, is de eerste vraag wanneer je eigenlijk moet verwarmen. Dat hangt sterk af van het type huis waarin je woont. Het bouwjaar en daarmee het type huis hebben een enorme invloed op de binnentemperatuur. Is het huis geïsoleerd of zelfs een passiefhuis? Deze factoren bepalen wanneer je de verwarming moet inschakelen.

Let op: deze getallen zijn slechts een richtlijn!

De gouden regel van verwarmen luidt dus: minder is meer.

Goed verwarmen met de juiste thermostaatstand.
Als je de thermostaat hoger zet, betekent dat niet automatisch dat je kamer sneller warm wordt.Je verwarming zorgt er dan alleen voor dat de temperatuur hoger wordt, en dat is vaak helemaal niet nodig.

De thermostaatstanden van je verwarming komen ongeveer overeen met de volgende temperaturen:

• Stand 1: ca. 12°C
• Stand 2: ca. 16°C
• Stand 3: ca. 20°C
• Stand 4: ca. 24°C
• Stand 5: ca. 28°C

Normaal gesproken is 20 °C de optimale kamertemperatuur voor woonruimtes. De badkamer wil je graag iets warmer hebben, en in de slaapkamer mag het wat koeler zijn. De aanbevolen temperatuur voor je kamers ligt helemaal niet zo hoog als je in ons overzicht kunt zien:

Nog meer tips over de kamertemperatuur: 's nachts of wanneer je niet thuis bent, moet je de verwarming nooit volledig uitzetten. Hierdoor koelen de kamers af en hebben ze veel energie nodig om weer op te warmen. In het ergste geval kan dit leiden tot schimmelvorming in afgekoelde kamers.

Hou je ervan om thuis te komen in een warme omgeving? Dan kan een programmeerbare thermostaat je helpen. Deze kan de temperatuur op een bepaald tijdstip verhogen of verlagen. Op die manier heb je niet alleen voldoende warmte, maar bespaar je ook energie

Een klein onderdeel dat veel effect heeft op het verwarmen en dat stookkosten bespaart is de thermostaat op de radiator zelf. Hier kun je veel verwarmingsenergie besparen. In principe moet je de thermostaten elke 10–15 jaar vervangen. Of wanneer je constateert dat de temperatuur in de kamer ondanks de juiste instelling niet wordt bereikt of wanneer de verwarming continu heet is. Dan is hij aan vervanging toe.

Er zijn verschillende soorten thermostaatknoppen:

Handmatige thermostaatknoppen kun je gewoon naar de gewenste stand draaien en de daarbij behorende temperatuur blijft in de kamer gehandhaafd

Bij programmeerbare thermostaatknoppen heb je al aanzienlijk meer mogelijkheden. Je kunt instellen op welk tijdstip in de kamer welke temperatuur bereikt moet zijn. Zo kun je bijvoorbeeld instellen dat de temperatuur 's nachts wordt verlaagd, 's morgens iets wordt verhoogd, maar gedurende de werkdag weer wordt verlaagd totdat je thuiskomt. Zo kom je 's avonds in een warm huis zonder dat de hele dag de verwarming heeft aangestaan.

Met een slimme thermostaat wordt alles geregeld. Hiermee kun je via een app op je smartphone de temperatuur thuis vanaf elke locatie regelen. Dit biedt maximale flexibiliteit en controle en bespaart veel energie. Maar de aanschaf ervan kost meer, want je moet niet alleen investeren in de thermostaat zelf, maar ook in een basis Smart Home Systeem. In ons advies over SMART HOME by hornbach kun je hierover meer lezen.

Vanwege de ruimte die radiatoren innemen vond men het vroeger een goed idee om deze in een nis te zetten, omdat dit ruimtebesparend was. Hoewel dit misschien ruimte bespaart, bespaart het zeker geen stookkosten. Dit komt omdat de buitenmuur in de nis meestal dunner is en veel warmte van de radiator naar buiten lekt in plaats van de kamer in te gaan.

Dit kun je gemakkelijk veranderen door isolatie- of reflectieplaten achter de radiator te plaatsen. Deze houden de warmte in de kamer vast. Dit zou, afhankelijk van de bevestiging, ook in een huurwoning moeten werken.

Stel jezelf eerst de vraag of je verwarming echt 24 uur per dag op vol vermogen moet draaien. De meeste verwarmingssystemen, zelfs oudere modellen, hebben namelijk de mogelijkheid tot tijdelijke verlaging, bijvoorbeeld 's nachts. Je kunt instellen dat de verwarming 's nachts niet helemaal uit is, maar op een lagere temperatuur draait. Dit kan ook overdag zinvol zijn als er regelmatige periodes zijn waarin niemand thuis is.

In de zomer heb je meestal geen verwarming nodig. Dan kan de verwarming in de zomermodus draaien. Dit betekent dat de verwarmingscircuits zijn uitgeschakeld en alleen warm water wordt geleverd. Sommige verwarmingssystemen doen dit automatisch, terwijl je bij andere systemen de overschakeling handmatig moet doen. In beide gevallen bespaar je stookkosten.

Een andere instelling waar je aan kunt draaien, is de aanvoertemperatuur. De verwarming verwarmt het water en stuurt het vervolgens naar de verwarmingscircuits, zoals de radiatoren.

Als je normale radiatoren hebt, heb je een hoge aanvoertemperatuur nodig van 65-90°C. Als je een groot oppervlak verwarmt, zoals met vloerverwarming, kun je volstaan met een veel lagere aanvoertemperatuur van 45°C.

Natuurlijk wordt het wanneer je ventileert, vooral in de winter, eerst koeler in de kamer. Maar ventileren is om vele redenen erg belangrijk. Voor je gezondheid en ter voorkoming van schimmelvorming. Omdat je het raam niet eeuwig open laat staan, waardoor de kamertemperatuur sterk zou dalen, verspil je daardoor ook geen verwarmingsenergie. En je moet tijdens het ventileren de verwarming uitdraaien. Wat je verder nog allemaal te weten kunt komen over het ventileren, kun je in een eigen advies lezen.

Thermische rolgordijnen en plisségordijnen met honingraat
Omdat er heel veel energie via de ramen ontsnapt, is het zinvol juist daar te beginnen. Als je geen rolluiken hebt, is dat vervelend, maar daar is niet zo snel iets aan te doen. Er zijn echter twee kleine broertjes van het rolluik: het plisségordijn en het rolgordijn. En die kunnen zijn uitgerust met een thermische functie, waardoor in de zomer de hitte buiten en in de winter de warmte binnen gehouden wordt. De rolgordijnen zijn voorzien van een thermocoating, bij plisségordijnen met honingraat zorgt de speciale plooiing voor een thermisch effect.

Placebo-effect door vloerbedekking
Vloerbedekking heeft niet echt een dempende of isolerende functie, maar kan toch nuttig zijn om stookkosten te besparen omdat deze je op het verkeerde been zet. Onderzoeken hebben namelijk aangetoond dat mensen de kamertemperatuur hoger ervaren als ze op vloerbedekking staan. Dat kan wel 2°C schelen. Als het in jouw kamer dus warmer aanvoelt dan het daadwerkelijk is, kun je de kamertemperatuur verlagen, zonder dat het onaangenaam aanvoelt.

Als je in een huurhuis woont, kun je niet beginnen aan grote verbouwingen. Maar je kunt je toch redden. Je hoeft ook niet altijd iets aan te schaffen. Sommige maatregelen kun je uitvoeren met datgene wat al in huis aanwezig is:

• Denk eraan je verwarming regelmatig te ontluchten. Wanneer je radiator borrelende geluiden begint te vertonen, is het nodig tijd hier iets aan te doen. Controleer na het ontluchten of je water in het verwarmingscircuit moet bijvullen.
• Om goed te kunnen verwarmen houd je de plek voor de verwarming en de thermostaat zoveel mogelijk vrij: zet er geen meubels voor en hang er geen gordijn voor.
• 's Nachts en als je overdag weg bent, kun je de verwarming 4–5°C lager zetten. Zet de verwarming nooit helemaal uit. Er is veel verwarmingsenergie nodig om afgekoelde ruimtes op te warmen en je loopt het risico dat schimmel ontstaat als er helemaal niet wordt verwarmd.
• Vooral 's nachts moet je rolluiken en gordijnen dicht doen. Juist rolluiken zorgen er nog een keer voor dat de warmte niet via de ramen kan ontsnappen.
• Isoleer de muur achter je radiator, zo heb je minder warmteverlies en bespaar je op stookkosten.
• Laat je verwarmingsinstallatie regelmatig door een vakman onderhouden.

Bij het onderwerp stookkosten besparen vergeten we vaak te denken aan warm water. Water wordt door de verwarming verwarmd. Ook hier kan iedereen op besparen! Hier een paar tips hoe je op warm water kunt besparen:

• Was je handen met koud water. Het hoeft niet altijd warm water te zijn. Met koud water gaat het net zo goed.
• Draai de kraan dicht als je je onder de douche inzeept. Zo bespaar je water over het algemeen en in het bijzonder warm water. Neem ook vaker een douche dan een bad.
• Monteer een eengreepsmengkraan. Zo bereik je sneller de gewenste temperatuur en wordt er zowel minder water als minder energie verbruikt.
• Gebruik de vaatwasser in plaats van met de hand af te wassen. De vaatwasser verwarmt het water zelf, dus hoeft de verwarming geen warm water te produceren. Als je toch met de hand afwast, doe dat dan niet onder stromend water.

Wie met gas verwarmt, zoekt tegenwoordig naar mogelijkheden om het verbruik te verlagen. Als methode wordt vaak de elektrische geiser aanbevolen. Ze kunnen echt een alternatief zijn, maar niet voor iedereen. Er komen een paar dingen om de hoek kijken, die je moet weten.

Voordat je naar de winkel rent voor een doorstromer bij jou thuis, moeten we eerst even uitleggen hoe zo'n apparaat werkt:

Bij een centrale warmwatervoorziening via de verwarming wordt een grote hoeveelheid water verwarmd en opgeslagen. Zo is er altijd warm water beschikbaar, ook in grotere hoeveelheden voor bijv. de badkuip.

De geiser verwarmt het water alleen wanneer het nodig is. Een elektrisch geleidend materiaal zorgt daarbij voor het opwarmen van het water. De grootte van de geiser is bepalend hoeveel tappunten er kunnen worden voorzien. Eventueel heb je dus meer dan één apparaat nodig.

De aanschaf van een geiser is aanzienlijk goedkoper dan een boiler van een centrale verwarming. En ze zijn verhoudingsgewijs ook eenvoudig te monteren. Omdat een verwarmingsinstallatie echter voor de lange termijn wordt gekocht, moet je vooral kijken naar de werkingskosten. Omdat ook de stroomprijs sterk gestegen is en tegenwoordig boven de gasprijs ligt, moet je deze factor in je overwegingen meenemen.

Als je in een eengezinswoning met meerdere personen woont, zal een geiser voor jou niet de beste oplossing zijn, want je hebt dan grote hoeveelheden warm water nodig. Hier loont het als het water centraal wordt verwarmd en dan wordt verdeeld.

Doorstromers zijn zinvol op plekken waar maar weinig warm water wordt gebruikt. Bijvoorbeeld in een weekend- of vakantiehuis. Ook voor een eenpersoonshuishouden kan de geiser een optie zijn.

Goede ramen en deuren zijn super belangrijk om je huis energiezuinig te maken. Het is essentieel om ervoor te zorgen dat ze goed afsluiten tegen tocht. Met goed afgesloten ramen en deuren kun je energie besparen en dus geld besparen op verwarming.

• Je kunt zelfklevende tochtbanden gebruiken, die zijn makkelijk aan te brengen en een snelle en effectieve oplossing om energie en verwarmingskosten te besparen. Gewoon rondom de randen plakken, en klaar is kees!
• Als er koude lucht onder de deur door komt, kun je er een tochtstrip op plakken om dat tegen te gaan.
• Vloerafdichtingen met magneten of drukveren zijn wat meer werk om te monteren, maar ze zorgen wel voor een superstrakke afsluiting wanneer de deur dicht is.

Als je ramen of je voordeur te oud zijn, zal zelfs het achteraf aanbrengen van isolatie niet helpen. Dan moet je overwegen deze te vervangen door moderne, energie-efficiënte modellen. Dit zal in het begin meer kosten, maar op lange termijn zal het lonen. Moderne ramen zijn duurzamer, bieden betere bescherming tegen hitte en kou en helpen dus energie te besparen.

Let bij de aanschaf van nieuwe ramen en voordeuren op de U-waarden: hoe kleiner de U-waarde, hoe beter de warmte-isolerende eigenschappen en dus de energiebesparingsmogelijkheden.

• Uw-waarde (DIN EN 10077): de Uw-waarde beschrijft het warmteverlies door een raam of deur, gemeten in watt per vierkante meter en Kelvin (W/m2-K) van binnen naar buiten.
• Ug-waarde (DIN EN 673): terwijl de Uw-waarde betrekking heeft op het volledige raam, beschrijft de Ug-waarde het warmteverlies door het glas.
• Ud-waarde: de Ud-waarde geeft de warmtedoorgang voor de complete deur aan.

Als je trots bent op je eigen huis, kun je door een paar maatregelen veel verwarmingsenergie en daardoor geld besparen. Vooral als het een oud huis betreft. Bij oude huizen gaat veel verwarmingsenergie verloren via de buitenmuren en het dak. Maar zelfs schijnbaar kleine maatregelen, zoals het isoleren van de verwarmingsbuizen, kunnen helpen. Als je dus wilt besparen op stookkosten, ligt er een grote kans bij isolatie.

In onze begrippenlijst over verwarmen, vind je praktische antwoorden op veelgestelde vragen. Zo weet jij alles over radiatoren voordat je aan je project begint!