Beitelen heeft een lange geschiedenis. Al duizenden jaren geleden gebruikten vakmensen hamer en beitel om steen, botten en hout te bewerken. Tegenwoordig kun je niet alleen met die materialen werken, maar ook met metaal en moderne
Technieken zoals hakken, splijten, vermorzelen en verbrijzelen klinken misschien heftig, maar ze werken super goed. Met de juiste beitel kom je moeiteloos door bouwmaterialen heen. Je kunt inkepingen maken, uitsparingen creëren en randen schoonmaken, allemaal met het juiste gereedschap in hand.
Hout en metaal bewerken gaat meestal gepaard met het weghalen van materiaal in de vorm van spaanders, terwijl je bij steenbeitelen geen spaanders hebt. Voor elke klus is er wel een beitel. Welke beitel je waarvoor gebruikt? Hieronder lees je meer.
Maak een allround-machine van je boorhamer
Concreet kan dat er zo uitzien: wil je bijvoorbeeld je keuken of badkamer opfrissen met nieuwe tegels, dan moet je meestal eerst afscheid nemen van de oude. Er is geen betere manier om tegels te verwijderen dan met hamer en beitel. Misschien moeten ook de muren in je kamer eraan geloven, als het oude pleisterwerk verwijderd moet worden. Mooie, gladde wanden krijg je immers niet zomaar. Of misschien wil je losse elektriciteitskabels in een muur wegwerken of een waterleiding leggen.
Over muren gesproken: als de constructie het toelaat, kun je zelfs complete doorgangen maken en zo nieuwe openingen creëren, waardoor je bijvoorbeeld twee kamers met elkaar verbindt. Met een beitel kun je ook hardnekkige verbindingen van werkstukken losmaken: verroeste schroeven of klinknagels wrik je er namelijk eenvoudig mee uit. In huis en tuin kun je harde grond losmaken met een beitel. En als je een artistieke inslag hebt, kun je de hamer ter hand nemen en je eigen creaties in steen beitelen. Samen met een draaibank kun je van hout ware kunstwerken maken, zoals gedraaide tafel- of stoelpoten, helemaal naar jouw smaak.
De juiste beitel voor elke toepassing
De lijst met verschillende beitels is lang! Dat is maar goed ook, want zo kun je altijd de juiste kiezen voor jouw project.
De vorm, het uiterlijk en niet in de laatste plaats de naam van een beitel geven vaak al aan waarvoor deze bedoeld is. Zo beantwoordt de vraag met welke beitel je tegels kunt verwijderen zichzelf: met een tegelbeitel.
De grondspijkerdrijver valt ook onder de categorie van de zelfverklarende gereedschappen. Deze wordt bijvoorbeeld gebruikt bij bliksemafleiders. Even duidelijk is het gebruik van de asfaltbeitel, waarmee je extra harde grond en asfalt kunt doorbreken. Bij het renoveren van de oppervlakte van asfalt komt hij ook goed van pas. Voor beton is hij echter niet geschikt.
Tandijzers zijn ideaal voor algemene saneringswerkzaamheden, voor profileringswerkzaamheden, voor het gladmaken van randen en voor oppervlaktebewerking.
Met tandijzers kunnen onder andere voegen verwijderd of intacte metselstenen uit het metselwerk gehaald worden. Daarnaast zijn tandijzers te gebruiken voor het verwijderen van tegels, steenplaten en pleisterlagen.
Voor het verwijderen van wand- en vloertegels in de badkamer of keuken is de tegelbeitel bij uitstek geschikt. Met zijn platte punt kom je eenvoudiger onder de tegel dan met andere beitels.
Het ergonomisch afgeronde uiteinde van de tegelbeitel garandeert een comfortabel gebruik met een geringe krachtsinspanning.
De
De volledige slagkracht van de puntbeitel wordt via de spits toelopende punt op een bepaald punt overgebracht. In tegenstelling tot andere soorten beitels beschikt de puntbeitel over de hoogste nauwkeurige slagkracht op één specifiek punt.
Deze gesmede plaat is geschikt voor het verstevigen en verdichten van aarde en kiezels en van zand en opvulmateriaal. Met de stamperplaat kan ook asfalt aangestampt worden.
Voor de stamperplaat is een gereedschapshouder nodig.
Met steekbeitels kan hout professioneel bewerkt worden en deze beitels worden daarom meestal voor algemene timmerwerkzaamheden gebruikt.
Ben je voor je volgende project van plan om je oude raamkozijnen te verwijderen of wil je groeven en sleuven uithakken, dan is de steekbeitel de juiste keuze. Deze is echter ook geschikt voor fijnere houtrestauratiewerkzaamheden of voor het maken van houtsculpturen.
Spadebeitels/brede beitels zijn ideaal voor het verwijderen van pleisterlagen, vuil, tegellijm en andere lagen op wanden evenals betonresten op bekledingsplaten. Dit type beitel wordt ook gebruikt in de staalsanering.
In tegenstelling tot de platte beitel is de spadebeitel/brede beitel breder dan de schachtdikte. Hierdoor kan er meer materiaal verwijderd worden.
De
In tegenstelling tot de puntbeitel wordt bij de platte beitel een gerichter breekeffect op een groter oppervlak uitgeoefend. Dit komt door de platte kant van de beitel. Omdat de uitgeoefende kracht over een groter oppervlak wordt verdeeld, is de slagkracht wat minder dan bij de puntbeitel.
Als je sleuven in metselwerk zoals bakstenen en kalkzandsteen wilt maken, is het gebruik van een kanaalbeitel aan te bevelen.
In tegenstelling tot de holle beitel is de kanaalbeitel vanwege zijn uitstekende vleugels geschikter voor zachtere bouwmaterialen. Met de punt van de kanaalbeitel kan het losgemaakte materiaal gerichter afgevoerd worden. Een ander voordeel is de halfronde vorm die het losbreken van de zijkanten van de kabelgoot moet voorkomen.
Deze gesmede plaat is geschikt voor het verstevigen en verdichten van aarde en kiezels en van zand en opvulmateriaal. Met de stamperplaat kan ook asfalt aangestampt worden.
Voor de stamperplaat is een gereedschapshouder nodig.
Met afbikbeitels ben je in de tuin het beste gewapend. Hiermee kun je in harde, compacte grond graven en tevens leem, steenslag en modder afgraven. De perfecte beitel voor tuin- en landschapsarchitecten en voor degenen die hun tuin willen omspitten of verfraaien.
Behalve voor tuinwerkzaamheden is de afbikbeitel ook te gebruiken voor algemene bestratingswerkzaamheden.
Als je in metselwerk sleuven met kanaaldiepteregeling wilt maken, rust je boor- of slaghamer dan uit met een vleugelbeitel. Deze is in principe net zo opgebouwd als de kanaalbeitel, maar beschikt nog over extra aangebrachte vleugels. De kanaaldiepte kan door het contactvlak en de werkhoek worden aangepast.
Naast het maken van sleuven is de vleugelbeitel ook geschikt voor montage- en hakwerkzaamheden en voor het bewerken van verschillende materialen zoals kalkzandsteen en bakstenen.
Wil je asfalt renoveren? Put jezelf niet uit met zwaar lichamelijk werk, maar grijp meteen naar een asfaltbeitel. Hiermee is het werk sneller gedaan en wordt je lichaam niet te veel belast. Met deze beitel kan ook asfalt en harde aarde doorgebroken worden.
De asfaltbeitel is niet geschikt voor beton.
Met aardpen inslaggereedschap kunnen spijkers en haringen moeiteloos machinaal in de grond geslagen worden, zonder dat je je in het zweet hoeft te werken. Dit gereedschap wordt meestal gebruikt bij bliksemafleiders.
Met de voegbeitel kunnen nog intacte metselstenen gevoegd en daarmee onbeschadigd verwijderd of gerepareerd worden.
Daarnaast is de voegbeitel ook ideaal voor het verwijderen van tegels en pleisterwerk.
Voor harde bouwmaterialen en metselwerk gebruik je het beste een puntbeitel. Hiermee kun je in beton beitelen en zware sloopwerkzaamheden uitvoeren. Door zijn spitse punt is zijn gerichte slagkracht vrijwel ongeëvenaard. Kortom, overal waar geconcentreerde kracht nodig is, komt de puntbeitel van pas.
Grijp naar de holle beitel als je sleuven of kanalen wilt trekken. Dit kan voor een gas- of waterleiding zijn, maar uiteraard ook voor elektrische leidingen. Hij kan verschillende, zelfs harde bouwmaterialen zoals beton aan. Wat bijzonder handig is, is dat je door zijn lichte kromming de kanaaldiepte constant kunt houden. Een kanaalbeitel is geschikt voor zachtere bouwmaterialen. Uitgerust met vleugels zorgt hij voor een dieptelimiet bij het uitgraven van de kanaal in het metselwerk.
Pleisterwerk verwijderen is een zweterige klus, waarbij de platte beitel je uitstekend helpt. Dankzij zijn brede snijkant kun je er gericht en effectief mee werken; de platte beitel is ook ideaal voor het markeren van metselwerk dat verwijderd moet worden, ook wel 'omranden' genoemd. Bovendien is hij perfect geschikt om in metaal te beitelen. De spadebeitel is ook zeer effectief bij het verwijderen van pleisterwerk, vooral bij grote oppervlakken. Je zult hebben opgemerkt dat verschillende beitels voor dezelfde werkzaamheden geschikt zijn. Zo kun je de spadebeitel ook gebruiken om tegels, dekvloer of pleisterwerk te verwijderen.
Opnames is een kwestie van keuze
Weet je welke beitel je voor je project nodig hebt? Dan hoef je alleen nog maar de juiste opname te kiezen. Maar wat is een opname eigenlijk? En waarom zijn er verschillende types? We leggen het uit!
Met pure spierkracht en hamer worden beitels tegenwoordig zelden meer gebruikt. Niet alleen is het gebruik van opnames lichter, maar vooral effectiever. Je gebruikt de opname in combinatie met een boorhamer, een boor- of klopboormachine. Klassiek worden hier beitels met een zeshoekige schacht gebruikt. Ongeacht de diameter worden ze in de boorhouderspanning vastgezet.
Als je je opzetstukken niet vaak hoeft te wisselen, is dat prima. Anders raden we machines met speciale spansystemen aan. Het eerste insteeksysteem kwam in de jaren 1960 op de markt: Met de zogenaamde TC-opname van Hilti konden boren en beitels snel en zonder gereedschap worden gewisseld. Op basis daarvan ontwikkelde Bosch het “Special-Direct-System,” kortweg SDS: een speciaal boorschachtsysteem voor slagende of draaiende elektrische gereedschappen. Daarmee werd ook een optimale krachtoverbrenging verzekerd. In 1975 werd het verder ontwikkeld onder de naam SDS Plus met een schachtdiameter van 10 mm.
Verschil tussen SDS Plus en SDS Max
Alle gereedschappen met een SDS Plus-schacht passen in alle SDS-houders en de TC-opname van Hilti-machines. Daarnaast is er nog het SDS Max-systeem met een schachtdiameter van 18 mm. Bij HORNBACH vind je in ieder geval beitels voor alle gangbare schachtaansluitingen.
Zorgvuldig beitelen: waar moet je op letten?
Niemand houdt van slijtage, ook gereedschap niet. Daarom moeten ook gereedschappen regelmatig worden onderhouden, specifieker gezegd, gesmeerd worden. Welk smeermiddel je gebruikt, hangt voornamelijk af van het advies van de fabrikant. Als er geen specifieke aanbevelingen in de handleiding staan, laat dan je portemonnee beslissen. Gewoonlijk volstaat uierzalf, maar er is ook speciaal beitelvet beschikbaar. Dompel de schacht van je beitel eenvoudig in het vet voordat deze in de boorkop wordt geplaatst.
Bij langdurig gebruik is het verstandig om tussendoor te controleren of de schacht droog is. Zo ja, herhaal dan gewoon het smeerproces.
De handbeitel
Goed om te weten:
Beitels, van welke soort dan ook, hebben oorspronkelijk een ongeharde slagvlakte. Beitels en steekbeitels hebben daarentegen een handgreep van hout of kunststof. Dit maakt ze op een bepaalde manier beter hanteerbaar. Steekbeitels horen in elke degelijke gereedschapskist thuis. Houd er wel rekening mee dat ze speciaal zijn gemaakt voor houtbewerking. Met een steekbeitel kun je sleuven en kanalen uithakken en restauratiewerk uitvoeren. Voor jouw unieke houten sculptuur is de steekbeitel net zo'n ideale partner als voor timmerwerk, waarbij je in hout moet beitelen.
