Wat is biodiversiteit?
Bio-wat? Biodiversiteit. Een héle mond vol. Het klinkt ingewikkelder dan het eigenlijk is. Biodiversiteit staat voor de hoeveelheid verschillende planten en dieren binnen een bepaald gebied. En de variatie daarin, diversiteit dus, is belangrijk voor het evenwicht in de natuur. Biodiversiteit zorgt onder andere voor schoon water en vruchtbare grond. Natuurlijke hulpbronnen, die bijvoorbeeld weer zorgen voor landbouw waaruit voedsel en grondstoffen verkregen kunnen worden. Belangrijk dus!
Voor biodiversiteit zijn dus planten en dieren nodig. In jouw tuin kun je op eenvoudige manieren een grote bijdrage leven aan de biodiversiteit. Dus steek je handen uit de mouwen en laat die groene vingers wapperen!
Wat kun jij doen aan biodiversiteit?
Heel simpel gezien moet je tuin 'gewoon' leven! Hoe meer variatie aan insecten in je tuin, hoe gezonder dit is voor onze planeet. Geef die vlinders, bijen en andere beestjes een lekker plekje om te vertoeven. Maar waar wij een lekker plekje verstaan als strak-gazon-met-terras-in-de-zon, zien insecten dit iets anders. Zie het als een kind dat buiten de lijntjes kleurt: wild, kleur & variatie! Natuurlijk wel in bepaalde mate: een tuin moet ook leuk blijven voor jóu. Dus verzorg en onderhoud, bemest en knip bij. Creëer de perfecte leefomgeving voor jouzelf én al die insecten. Hoe? Dat lees je hieronder!
Gezonde bodem
Wist je dat een handvol aarde meer levende wezens bevat dan er mensen op aarde zijn? Ze kunnen veel voor je doen doen als je ze de juiste leefomstandigheden geeft. Bodemorganismen heb je in twee soorten:
- Bodemflora (bacteriën, schimmels, algen).
- Bodemfauna (regenwormen, rondwormen, mijten, enz.).
Dit is waarom je bodemorganismen in je grond wilt:
- Bodemorganismen zijn verantwoordelijk voor het afbreken en omzetten van dood organisch materiaal (bladeren, wortels, enz.). Ze zetten dit om in voedzame humus, waarvan de voedingsstoffen beschikbaar zijn voor planten en andere micro-organismen.
- Je hebt nauwelijks last van overbemesting of een te hoge zuurgraat. Je planten zijn daardoor minder vatbaar voor ziekten of groeistoornissen.
- Bodemorganismen maken de grond los en mengen alles door elkaar. Dit zorgt voor een goede grondbeluchting en verbetert de bodemstructuur. Weer wat minder inspanning voor jou!
- Je hebt minder snel last van wateroverlast, omdat de regendruppels gemakkelijk in de luchtige grond trekken.
- De bodem houdt het vocht hierdoor ook langer vast. Dat betekent weer minder kans op uitdroging!
- Daarnaast kunnen sommige bodembacteriën stikstof uit de lucht halen en gebruiken! Dit gaat vaak in samenwerking met andere planten.
Organismen maken jouw bodem vruchtbaar en weerbaar.
Zo maak je het organismen naar hun zin in jouw bodem:
- Organische meststoffen
Breng regelmatig (twee tot drie keer per jaar) organische meststoffen aan. Organische meststoffen bestaan uit dierlijke en plantaardige grondstoffen. Ze bevatten de juiste voedingstoffen voor een gezond bodemleven. - Biologische bestrijdingsmiddelen
Vermijd elke vorm van gif en gebruik biologische bestrijdingsmiddelen tegen ongedierte. Chemicaliën maken de bodem (en dus al het leven) uiteindelijk alleen maar zwakker. Aaltjes zijn bijvoorbeeld natuurlijke vijanden voor een bepaalde plaag in je tuin. Lees hier alles over natuurlijke bestrijding met aaltjes. - Mulch regelmatig
Mulchen is eigenlijk een brede vorm van bodembedekking. Meestal is dit organisch materiaal. Het voedt de bodem niet alleen, het zorgt ook voor bescherming van weersinvloeden. - Compost
Maak je eigen organische meststof en behandel je grond elk jaar met een lading compost. Hier maak je veel beestjes in de tuin erg blij mee! Bekijk hier hoe je dit doet! - Zuurgraad van de bodem
Controleer regelmatig de pH-waarde (zuurgraad) van de grond. Niet alle planten hebben namelijk dezelfde zuurgraadverhouding nodig. De meeste tuinplanten geven de voorkeur aan een pH-waarde tussen 5,5 en 6,5. Is de pH-waarde te hoog? Dan betekent dit vaak dat de bodem teveel kalk bevat. Kraanwater bevat vaak veel kalk. Dit kun je eenvoudig oplossen door je tuin te bewateren met regenwater! - Weinig schoffelen
Ga niet te vaak met de schoffel door je bodem! Het hele bodemsysteem breng je er letterlijk mee op de schop. Tuurlijk draagt het bij aan de grondbeluchting. Maar als het bodemsysteem zijn gang kan gaan, doet Moeder Natuur dit klusje voor je!
'Mulch' erop los!
Mulchen wordt vaak gedaan in de vorm van compost aanbrengen. Wist je dat er nog veel meer manieren zijn om je bodem te bedekken? Je kunt mulchen met herfstbladeren, stro of hooi, houtsnippers (goed alternatief voor tuintegels!), cacaodoppen (goed om slakken en katten uit je tuin te houden), boomschors, grind, of zelfs met kartonsnippers! Mulchen heeft veel voordelen voor jouw bodem:
- Bescherming tegen weersinvloeden (zon, vorst, wind).
- Bescherming tegen onkruid.
- Voedzaam voor de bodem.
Variatie, variatie, variatie
Variatie speelt een hele belangrijke rol binnen biodiversiteit. Je tuin kan nóg zo groen zijn met een gazon en een heg als tuinafscheiding, maar daar alleen komen die vogels hun nest niet voor uit. Hoe meer afwisseling, hoe aantrekkelijker jouw tuin wordt voor alle dieren en organismen. Hoe dat werkt? Simpel: ze zijn afhankelijk van elkaar!
Tips voor een gevarieerde tuin
- Wissel je tuin af met bomen, heggen, struiken, vaste planten, bodembedekkers, klimplanten en/of planten in potten. Zo hebben dieren altijd een plek om te schuilen of om voedsel te zoeken.
- Wissel je bodem af met droge zonnige stukken, stukken met schaduw, natte gedeelten rond een vijver, etc. Binnen jouw tuin bevinden zich op deze manier weer afzonderlijke ecosysteempjes!
- Wissel af in hoogteverschil. Doordat regenwater altijd wegstroomt naar de lager gelegen delen kun je zorgen dat het naar een plek stroomt waar het water langzaam de grond in kan trekken. Hierdoor is er ruimte voor andere plantensoorten die graag in drassige grond staan.
- Kies voor elk seizoen een andere bloeiende plant. Zo is er elk seizoen voedsel te vinden voor insecten. Bekijk het advies over bloembollen en hun bloeiperiodes.
- Ga voor inheemse planten. Dit zijn planten die al in het gebied waar je woont voorkomen. Deze planten leven ook in 'het wild' in jouw omgeving en zullen het dus waarschijnlijk goed doen in jouw tuin. Ga voor een wilde bloemenweide!
- Kies voor planten of bomen met bessen of andere vruchten. Hiermee lok je vogels naar je tuin!
- Houd ruimte over voor een 'rommelhoekje'. Hier kun je bladeren en ander tuinafval kwijt. De egel doe je hier veel plezier mee.
- Verbouw groenten in jouw eigen moestuin. Ook groentes en kruiden trekken weer andere soorten insecten aan!
De juiste onkruidbestrijding
Wil je een biodiverse tuin? Dan zul je een haat-liefdeverhouding met onkruid moeten accepteren. Onkruid is namelijk niet alleen maar irritant, lelijk en stom. Het kan ook nuttig zijn! Bovendien behoort bepaald onkruid gewoon tot de inheemse plantensoorten. Ze horen nou eenmaal in het ecosysteem.
Wat je niet wilt is dat een onkruidsoort gaat overheersen (hierdoor krijgen andere belangrijke planten geen kans om te groeien). Of dat het op plekken groeit die je juist wat netter wilt houden. In deze gevallen kun je het onkruid best aanpakken. Biologisch onkruid bestrijden doe je vooral lekker met de hand. Vind je dit echt te veel werk? Dan is een onkruidbrander of onkruidborstel ook een prima milieuvriendelijk alternatief om onkruid tussen bestrating te verwijderen.
Wil je je bodem gezond houden en tegelijkertijd onkruid tussen je planten voorkomen? Plaats dan een bodembedekker. Dit kan in de vorm van boomschors of cacaodoppen, óf in de vorm van een horizontale groeier. Deze planten zorgen ervoor dat onkruid geen kans heeft!
De juiste bloemen en planten kiezen
We weten nu dus dat planten en bloemen met hun variatie belangrijk zijn. Maar de keuze voor soort is ook belangrijk. Tropische planten zijn mooi, maar ze zullen hier in het wild nooit voorkomen. Daarom zijn deze planten niet nuttig voor onze Hollandse insecten.
Plant dus vooral planten waar het leven in de tuin iets aan heeft. Onderzoek welke plantensoorten in jouw omgeving voorkomen en help de natuur een beetje door deze ook in jouw tuin te zetten.
Tips voor het kiezen van beplanting in jouw tuin
- Heb je geen idee welke bloemen het goed doen in dat schaduwrijke of zonnige plekje? Bekijk het advies Bloemperk aanleggen.
- Een eigen moestuin aanleggen vraagt om een goed uitgedacht plan. Bekijk hier hoe, waar en wanneer je groentes verbouwt.
- Welke fruitbomen zijn geschikt voor jouw tuin? Bekijk de adviespagina Fruitbomen planten
- Wij zijn niet de enige die gek zijn op kruiden. Insecten maak je er ook blij mee. Bekijk welke kruiden je kunt combineren!
- Bij het kiezen van je heg is het belangrijk dat je kijkt naar de ruimte die ze nodig hebben in de grond, de bloeiperiode, maar ook of de heg groen blijft in de winter. Bekijk hier alle kenmerken!
- Sommige planten vragen net een beetje meer zorg dan de rest. Lees hoe je rhododendrons, hortensia's en rozen verzorgt.
- Zaai een eigen bloemenweide, of wellicht zelfs een pluktuin! Bijen en vlinders zijn er gek op.
Bijen bestuiven geen tegels. Plant iets!
Bijen en vlinders
Bijen en vlinders zijn kieskeurige beestjes. Ze zijn afhankelijk van specifieke planten en bloemen die rijk zijn aan nectar. 'Hun probleem...' zul je misschien denken. Maar doordat wij onze tuin steeds vaker vol tegelen sterven deze nuttige insecten straks nog uit! En dit heeft ook gevolgen voor ons. Bijen bestuiven namelijk 80% van onze gewassen. Studies tonen aan dat zonder deze bijen de fruitoogst met 10 - 40% daalt. En dan heb je het nog niet eens over de bedreiging van de biodiversiteit.
Jij kunt ze een handje helpen door specifieke, bloeiende, nectarrijke planten in de tuin te zaaien. Ze zijn ook nog eens fijn voor het oog! Jij blij, bij blij. Zo zaai je een bij- en vlindervriendelijke bloemenweide!
Op jou kunnen ze rekenen, het hele jaar door!
Bijen en vlinders hebben veel voedsel nodig, van de vroege lente tot de late herfst. Vooral in de lente en de herfst is het moeilijk voor hen om bloeiende planten te vinden. Zoek altijd naar planten die op verschillende tijdstippen bloeien, om het hele jaar door een zo lang mogelijke bloeitijd te garanderen.
Voorjaar
- Wilde kers
- Noorse esdoorn
- Hazelnoot
- Lindeboom
- Kamperfoelie
- Roos
- Kornoelje
- Wilde iris
- Rhododendron
- Azalea
- Bergenia
- Hyacinthoides
- Pluimspirea
- Vergeet-mij-nietje
- Akelei
- Meidoorn
- Klimroos
- Zoetewikke
Zomer t/m herfst
- Vlinderstruik
- Vlierbes
- Clematis
- Lijsterbes
- Spoorbloem
- Struikmalva
- Limonium
- Lavendel
- Koninginnekruid
- Puntwederik
- Lupine
- Steenanjer
- Monnikskap
- Salie
- Duizendblad
- Meisjesogen
- Suzanne-met-de-mooie-ogen
- Klimkers
- Dagbloem
- Bloeiende heide
- Winterheide
- Klimop
- Kogeldistel
- Vetkruid
- Amerikaanse trompetbloem
- Monnikspeper
- Russische salie
- Blauwbaard
Voorjaar
- Winterakoniet
- Krokus
- Hyacinthus
- Leverbloempje
- Boswilg
- Gele kornoelje
- Judaspenning
- Duizendschoon
- Schildzaad
- Anjer
- Blauwkussen
- Margriet
- Knautia
Zomer t/m herfst
- IJzerhard
- Phlox drummondii
- Afrikaantje
- Cosmea
- Vetkruid
- Aster
- Chinese anemoon
- Lavendel
- Sering
- Tijm
- Rozemarijn
- Scabiosa
- Zonnehoed
- Centaurie
Leven in de tuin
Wil jij méér actie in de tuin dan al die mini-beestjes die druk in de weer zijn? Dat is een kwestie van de boel de boel laten. Insecten trekken namelijk automatisch vogels of egels aan. Toch kun je het een beetje stimuleren met de volgende tips. Wil je meer tips? Bekijk ons advies over dieren in de tuin!
Tips voor een diervriendelijke tuin:
- Vogelbad
Op warme zomerdagen kun je vogels een handje helpen door een vogelbadje te plaatsen. Zet hem liever wel op een plek waar de kat van de buren niet bij kan komen! - Egelpaadjes
Let bij het plaatsen van je schutting op egelpaadjes. Egels scharrelen vaak van tuin naar tuin. Omdat veel tuinen een afscheiding hebben met de buren wordt ze dit lastig gemaakt. Gooi je idee om het egels makkelijker te maken eens over de schutting bij de buren! Wie weet zijn zij net zo'n dierenvriend als jij. - Zaden van uitgebloeide planten
Uitgebloeide planten behouden vaak nog een deel van hun zaden. Door deze in de winter te laten staan help je vogels en knaagdieren de winter door. - Natuurlijke vijvers
Vijvers hebben veel voordelen voor jouw tuin. Dieren kunnen jouw vijver gebruiken voor verkoeling of om uit te drinken. Daarnaast vangt een vijver regenwater op en trekt het ook kikkers en andere soorten insecten aan, zoals libelles. Zorg wel dat de vijver voldoende waterplanten heeft. Deze houden het water schoon. houd ook als laatste rekening dat de oever geleidelijk afloopt. Een egel gaat liever niet kopje onder! Meer weten over het plaatsen van een vijver? Lees hier alles! - Insectenhotels
Ooit gehoord van een insectenhotel? Steeds meer mensen plaatsen er één in hun tuin omdat insecten het moeilijk hebben. Ze kunnen hier ongestoord de eitjes van hun larven leggen en voedsel (bijvoorbeeld nectar) opslaan. Vooral bijen, lieveheersbeestjes en vlinders komen erop af.
Waarom zijn egels en knaagdieren goed voor je tuin?
Slakken snoepen het liefst jouw moestuin helemaal leeg. Één keer raden wie graag slakken snoept? Egels en spitsmuizen! ‘s Nachts gaan ze graag op slakkenjacht in jouw tuin. Mooi hè? Moeder Natuur doet het werk voor je! Maar voor wat, hoort wat. Jij kunt ze tijdens de koude maanden een onderdak geven om hun winterslaap te houden. Creëer een luchtige stapel met tuinafval (takjes, bladeren etc.) op een beschutte plek in de tuin. Jij blij, zij blij!
Insectenhotel
Ga je nog een stapje verder voor de insecten? Zet dan een insectenhotel in je tuin. Insectenhotels bieden hulp tijdens het nestelen en beschermen de nesten tegen vogels en het weer. Daarnaast helpen insectenhotels ook om de insecten te laten overwinteren.
Bijen, wespen, lieveheersbeestjes en andere nuttige insecten zijn blij met insectenhotels. Wespen vullen bijvoorbeeld eerst hun insectenhotel met voedsel en leggen er dan eitjes in. Als de steeltjes of houten tunneltjes in je insectenhotel dicht zijn, dan zal een bij vast een nest hebben geplaatst. Wilde bijen gebruiken insectenhotels graag als droge slaapplek.
Waar plaats je een insectenhotel?
Maak je geen zorgen. Niet iedereen heeft ruimte voor zo'n xxl-variant. Alle insectenhotels zijn verkrijgbaar in verschillende maten. Zo is er altijd eentje die in jouw tuin of op jouw balkon past.
Zorg ervoor dat het insectenhotel in een hoek van je tuin of balkon staat, beschut tegen regen en wind. Dit betekent dat je een insectenhotel beter niet naar het noordwesten kan richten. Dit is meestal de weerzijde die onprettig aan kan voelen voor de insecten. De beste keuze is een locatie in het zuiden of zuidoosten van je tuin.
Het beste is als het insectenhotel veel zon krijgt. Dit is belangrijk wanneer insecten het gebruiken om te nestelen. Een ander voordeel van een locatie in de volle zon is dat de warmte schimmelbederf en rot op het hout tegen gaat.
Zorg daarnaast dat je insectenhotel voldoende gaten heeft van verschillende grootten. Een gat van Ø 4 milimeter is geschikt voor kleinere wilde bijensoorten zoals de tronkenbij. Een gat van Ø 6 milimeter is ideaal voor behangersbijen of bladsnijders, terwijl bijvoorbeeld gehoornde en rosse metselbijen een Ø van 8 milimeter nodig hebben.
Geen territorium, geen gevaar
De bijen of wespen die in je insectenhotel komen, leven op zichzelf. Dit betekent dat zij geen territorium hebben te verdedigen en niet agressief zijn. Ze maken alleen losse broedkamers voor hun larven.
Bijvriendelijke planten voor het balkon
Heb jij geen tuin maar wel een balkon, gevel of terras. Ook dán kan het interessant zijn voor een insect om daar eens te landen! Wees creatief met je ruimte en kies de juiste planten.
Deze planten zijn geschikt voor jouw balkon én bijvriendelijk:
Kruiden | Bloemen |
---|---|
|
|
Inspiratie voor een biodivers balkon
Zie je dat biodiversiteit helemaal niet zo ingewikkeld is als het in eerste instantie misschien klinkt?
Uiteraard heeft iedereen altijd de keuze hoe en welke producten er in en rondom het huis worden gebruikt. HORNBACH is zich bewust van de verantwoordelijkheid die zo’n groot assortiment met zich meebrengt. We weten dat we artikelen aanbieden die weliswaar noodzakelijk zijn voor een project, maar tegelijkertijd ook een belasting voor het milieu kunnen vormen.
Met veel milieuvriendelijke producten willen we echter alternatieven aanbieden en laten zien wat er allemaal mogelijk is bij HORNBACH. We werken hard aan de verdere ontwikkeling van ons assortiment, zo ook op het gebied van duurzaamheid.
Subsidie op biodiversiteit
Gemeenten zien graag dat woningbezitters duurzame stappen zetten rondom huis en tuin. Kijk daarom bij je eigen gemeente of er een subsidieregeling is voor het uitvoeren van maatregelen met betrekking tot biodiversiteit.